ویروس HPV، ویروسی است که برخی از انواع آن می تواند در ناحیه تناسلی برای خانم ها و آقایان دردسرساز شود و به انواع پرخطر و کم خطر تقسیم بندی می شود. از انواع کم خطر آن می توانند عامل ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی اطراف مقعد شود و انواع پرخطر آن می تواند در آینده مشکل ساز شود. این ویروس های پرخطر حین ورود به بدن علامت خاصی ایجاد نمی کنند و از بدن خارج می شوند. در برخی افراد به صورت دائمی باقی می مانند و زمانی که شرایط خاصی بر آنها حاکم شد می توان موجب بروز سرطان در قسمت اندام های تناسلی، دهانه رحم، واژن، مقعد، انتهای رووده ها، کانال آنال و در افرادی که تماس دهانی تناسلی دارند می تواند موجب بروز برخی سرطان ها در قسمت دهانی و حجره ها شود. یکی از روشهای پیشگیری این بیماری، تزریق واکسن گارداسیل است.
تعداد دوزهای مورد نیاز برای تزریق واکسن گارداسیل
بسته به سن فرد، دوز تزریق واکسن می تواند متفاوت باشد. البته بهترین زمان تزریق واکسن گارداسیل قبل از شروع اولین رابطه جنسی می باشد و به همین خاطر در کشور آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی از سن 9 تا 26 سالگی به صورت طرح روتین واکسیناسیون کشوری به همه تزریق می شود.
محدودیت سنی برای تزریق سنی برای این واکسن برداشته شده است. تا زمانی که این واکسن در سنین بالاتر تزریق شود اثربخشی این واکسن تا حدودی کمتر می شود. متخصصان معتقدند برای افراد زیر 18 سال، این واکسن را می توان در 2 یا 3 دوز تزریق کرد. برای افرادی که در دو دوز تزریق می شود، دوز دوم اغلب 6 تا 12 ماه پس از دوز اول تزریق می شود. اما برای افرادی که واککسن برای آنها در سه دوز تزریق می شود دوز دوم 2 ماه و دوز سوم 6 ماه پس از تزریق دوز اول انجام می شود. اما افراد 18 ساله یا بالاتر به سه دوز واکسن گارداسیل نیاز دارند.
اما باید توجه داشت این واکسن ها زمانی موثرتر هستند که فرد واکسینه شده هرگز به عفونت HPV مبتلا نشده باشد. از آنجا که این عفونت معمولاً در سالهای اول فعالیت جنسی اتفاق می افتد، در شرایط ایده آل باید واکسن قبل از اینکه فرد از نظر جنسی فعال شود، تزریق شود. با این وجود این واکسن ها برای افرادی که قبلاً دچار عفونت HPV یا ضایعه شده اند تاثیری نخواهد داشت.
این واکسن باید در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد و در یخچال نگه داری شود. حجم آن نیم سی سی است و غالبا در عضله دلتوئید بازو تزریق می شود و بهتر است در دوران بارداری تزریق نشود.
ماندگاری اثر واکسن گارداسیل
این واکسن ها حداقل به مدت 14 سال در برابر عفونت های HPV، ضایعات پیش سرطانی و زگیل ها محافظت می کنند. مطالعاتی زیادی در سراسر جهان برای ارزیابی حفاظت طولانی مدت این واکسن در برابر ویروس در حال انجام است، اما اعتقاد بر این است که باید چندین دهه طول بکشد. هیچ نشانه ای برای ضرورت دوز تقویت کننده در این زمان وجود ندارد.
مزایای تزریق واکسن HPV
ثابت شده است که تزریق واکسن ها در کاهش یا حتی از بین بردن برخی از بیماری های جدی موثر است. این در مورد واکسیناسیون HPV نیز صادق است. در بسیاری از کشورها، پس از تزریق واکسن، میزان قابل توجهی از ضایعات و زگیل های پیش سرطانی کاهش پیدا کرده است.
مزایای تزریق واکسن HPV برای خانم ها
میزان آلودگی به انواع ویروس HPV در خانم هایی که واکسینه شده بسیار کمتر از زنان غیر واکسینه شده است. به علاوه، این نوع HPV در زنانی که قبل از اینکه از نظر جنسی فعال شوند ، واکسینه شده اند تقریباً وجود ندارد.
اگرچه معمولاً یک دوره طولانی بین عفونت HPV و ایجاد سرطان وجود دارد، اما مطالعات نشان می دهد که این واکسن در برابر سرطان دهانه رحم نیز بسیار موثر است.
مزایای تزریق واکسن HPVبرای آقایان
برای مردانی که هنگام واکسیناسیون به عفونت HPV مبتلا نیستند ، میزان اثر بخشی واکسن:
- 90٪ برای پیشگیری از زگیل است.
- تقریباً 80٪ برای جلوگیری از ضایعات پیش سرطانی یا سرطانی دستگاه تناسلی، مقعد یا گلو است.
همچنین مطالعات اخیر نشان می دهد که واکسن گارداسیل می تواند از ظهور ضایعات مقعدی در مردان زیر 26 سال که قبلاً به یکی از انواع HPV در زمان واکسیناسیون توسط واکسن آلوده شده اند، جلوگیری کند.
تزریق واکسن گارداسیل در بارداری چگونه است؟
یکی از سوالاتی که معمولا بسیار پرسیده می شود، در مورد تزریق واکسن گارداسیل در دوران بارداری می باشد. با وجود اینکه دیده شده خانم هایی که در دوران بارداری واکسینه شده اند و مشکلی هم برای آنها پیش نیامده ولی چون نیاز به تحقیقات بیشتری در این خصوص وجود دارد بهتر است واکسیناسیون در دوران بارداری انجام نشود. اما اگر فردی پس از دریافت یک یا دو دوز واکسن متوجه بارداری خود شود باید دوره تکمیلی واکسن به بعد از زایمان موکول شود. ضمنا تزریق واکسن در دوران شیردهی بلامانع می باشد.
آیا واکسن گارداسیل بی خطر است؟
یک واکسن، تنها زمانی در فاز انسانی مورد استفاده قرار می گیرد که آزمایش های علمی (به نام کارآزمایی بالینی)، روی آن انجام شود که این آزمایش نشان دهنده ایمن و موثر بودن واکسن می باشد و اینکه فواید آن از مضراتش بیشتر است. واکسن گارداسیل در سراسر جهان برای سال ها در کشورهای مختلفی مانند کانادا، انگلستان، استرالیا، ایالات متحده آمریکا و … استفاده شده است. تعداد بسیار زیادی از سازمان های مرتبط در سراسر جهان، از جمله مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری در ایالات متحده، سازمان بهداشت جهانی WHO و EMA، استفاده از واکسن HPV را برای سال های متمادی زیر نظر داشته اند و ایمنی این واکسن را تایید می کنند.
دوز واکسن گارداسیل چگونه است؟
واکسن گارداسیل یکی از انواع رایج واکسن‌های HPV است. این دارو می‌تواند از بیماری های خطرناکی نظیر زگیل تناسلی و انواع سرطان ها از جمله سرطان دهانه رحم پیشگیری نماید. تزریق این دارو برای مبتلایان به ویروس HPV تاثیری در درمان زگیل ندارد، اما می‌تواند از ابتلا به انواع دیگر ویروس پیشگیری نماید.
برای سنین 9 تا 14 سال واکسن را می توان در 2 یا 3 دوز تزریق کرد. برای برنامه 2 دوزه، دوز دوم 6 تا 12 ماه بعد از دوز اول تزریق می شود. اگر دوز دوم کمتر از 5 ماه از دوز اول تزریق شود، دوز سوم بایستی حداقل 4 ماه بعد از دوز دوم تزریق شود. برای برنامه 3 دوزه، واکسن بایستی در ماه های صفر، 2 و 6 تزریق شود.
برای سنین 15 تا 45 سال، گارداسیل در 3 دوز در فواصل ماه های 0، 2 و 6 تزریق می شود.
پس از تزریق واکسن گارداسیل
قبل از خروج از محل تزریق واکسن، 15 دقیقه صبر کنید. در صورت بروز واکنش آلرژیک، علائم چند دقیقه پس از واکسیناسیون ظاهر می شوند. در صورت احساس عوارض جانبی، سریعاً به شخصی که واکسن را تزریق می کند اطلاع دهید. اما نکاتی که باید در خانه رعایت کنید:
اگر در محل تزریق دچار قرمزی، درد یا تورم شدید، کمپرس سرد و مرطوب روی آن قرار دهید. در صورت لزوم برای تب یا ناراحتی از دارو استفاده کنید.
علائم پس از تزریق واکسن گارداسیل
برخی از علائم ممکن است پس از تزریق واکسن ایجاد شود، به عنوان مثال قرمزی در محل تزریق. سایر مشکلات ممکن است به طور اتفاقی رخ دهد و مربوط به واکسن نباشد. واکسن های HPV بی خطر هستند. بیشتر علائم یا واکنش ها خوش خیم هستند و مدت زیادی ادامه ندارند.
اما در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به بهترین متخصص زنان مراجعه کنید:
- علائم جدی و غیرمعمولی را تجربه کردید.
- علائم شما به جای بهبود ، بدتر شدند.
- علائم شما بیش از 48 ساعت طول کشیدند.
عوارض واکسن گارداسیل
هر دارویی در کنار ویژگی های مثبت خود، ممکن است عوارضی نیز در پی داشته باشد. واکسن گارداسیل نیز از این امر مستثنی نیست. به همین علت، پزشکان توصیه می کنند که فرد بلافاصله پس از تزریق، محل را ترک نکند. تحت نظر بودن بیمار، نیم ساعت بعد از تزریق می تواند کنترل این واکسن را بسیار ساده تر نماید. در موارد نادر، این واکسن می تواند با علائم ذیل بروز پیدا کند:
- سردرد
- تورم، قرمزی یا درد در محل تزریق
- افزایش دمای بدن و احساس تب و لرز
- حالت تهوع
- سرگیجه و ضعف
- اختلالات تنفسی و تنگی نفس
- خارش و کهیر پوستی
نتیجه گیری
ورود واکسن HPV یکی از موفقیت های بزرگ است که در علم پزشکی به وجود آمده و با موفقیت زیادی که داشته توانسته شانس ابتلا به بسیاری از سرطان ها را در جمعیت جوانی که در طی سال های اخیر در اروپا و آمریکا واکسینه شده اند را کاهش دهد. در ایران نیز با آموزش های لازم می توان به این دستاوردهای بزرگ پزشکی دست پیدا کرد.
